Katedra Przemysłów Kreatywnych

Miasto – Ludzie – H2O

18 lipca razem z Muzeum Fotografii przy WSG zapraszamy na otwarcie wystawy „H2O” z udziałem artystów wizualnych: Kingi Eliasz, Ewy Gordon, Marty Ipczyńskiej, Anny Koli, Jolanty Kuszaj, Violi Kuś, Danuty Michałowskiej, Marka Noniewicza, Jarosława Nowaka, Marty Rosenthal, Stanisława Stasiulewicza, Łukasza Ułanowskiego.

Marek Noniewicz, Pływak z Astorii, 2017, fotografia

Projekt „Miasto – Ludzie – H2O” to przedsięwzięcie o charakterze naukowo-badawczym. Zawarte w tytule, bezpośrednie odniesienie do wody – jednego z żywiołów, to pretekst do artystycznych i kulturowych rozważań nad tą materią. Woda może być rozpatrywana pod różnymi aspektami – jako substancja będąca w ciągłym ruchu, zmieniająca swoją postać lub będąca czynnikiem przeobrażania, przemieszczająca się pomiędzy określonymi punktami, takimi jak: brzeg, źródło, ujście; wyznaczająca ramy przestrzeni miasta i krajobrazu (łączy i dzieli, zamyka i otwiera przestrzeń); jako życiodajna substancja; jako czynnik kulturotwórczy.

Kinga Eliasz, z cyklu Horyzont, 2017, fotografia

Rozważając rolę żywiołów w naszej kulturze, Gaston Bachelard stwierdził, że żaden żywioł nie może stać się źródłem wyobraźni, jeśli brak w nim wieloznaczności.

Niewątpliwie woda jako żywioł ma właściwości, których doświadczamy bezpośrednio naszymi zmysłami – wodę widzimy, słyszymy, wąchamy, smakujemy, dotykamy. Jeśli przywołamy starożytne znaczenie słowa aisthesis, rozumianego jako doświadczenie zmysłowe, woda wydaje się najbardziej estetycznym z żywiołów. Jej bezpośrednie doświadczenie jest złożone, co powoduje problemy w rozróżnianiu nie tylko czysto fizycznych, psychicznych, symbolicznych komponentów wody, ale także rozróżnieniu jej wpływu na poszczególne zmysły.

Świat H2O nie składa się z odseparowanych fragmentów, lecz raczej z sił, energii i relacji ze wszystkimi innymi częściami kosmosu. W tym świecie wszystko jest wewnętrznie połączone i ciągłe, nawet, jak twierdzi Zdenka Kalnicka, czas i przestrzeń odczuwalne są tu jako bardziej powiązane ze sobą. W rezultacie, czujemy się integralną częścią świata wody. Wieloznaczność dominuje w obrazach wody, postrzeganej zarazem jako źródło życia i źródło śmierci. Ta dwuznaczność łączy się z wielką różnorodnością wodnych zjawisk, co sprawia, że żywioł ten posiada wiele estetycznych znaczeń, oferując olbrzymi potencjał estetycznych doświadczeń.

Jeśli zgodzić się ze słowami Nietzschego, który utrzymywał, że świat może być do zniesienia tylko jako zjawisko estetyczne, woda jako żywioł musiała zostać oswojona. Żywioł ten był zawsze obecny w sztuce, lecz, jak twierdzi Krystyna Wilkoszewska, właśnie teraz, w świetle dokonań sztuki najnowszej, należy mówić o jej powrocie. Woda coraz częściej pojawia się w niej w swej czystej postaci, bez powiązania z mitologiczną i symboliczną tradycją. Artyści raczej odkrywają żywioły w ich zmysłowej obecności, ukazując je jako „czystą naturę”, oddaloną od przeładowanej znakami kultury. We współczesnej estetyce, z jednej strony zarysowuje się próba uwolnienia się od obrazów, z drugiej istnieje głęboka świadomość nieuniknionego zanurzenia w ich świecie.

Z pewnością zjawisko powrotu żywiołu wody przekracza ramy sztuki i uobecnia się także w innych dziedzinach: filozofii, estetyce filozoficznej, ekologii. We wszystkich tych nurtach dominujące wydaje się być przekonanie o możliwości odzyskania przez człowieka bezpośredniego, zmysłowego kontaktu z naturą. Jednak według poststrukturalistów jest to dążenie naiwne, ponieważ nie możemy odłączyć obrazów wody od ich symboliczno- kulturowych znaczeń. Nie należy jednak ignorować faktu, że w sztuce współczesnej, prezentującej żywioły, na plan pierwszy wysuwa się zmysłowa fizyczność prezentowanych materiałów. Coraz częściej, jak podkreśla Krystyna Wilkoszewska, nie domagają się one „pośrednictwa interpretacji, lecz bezpośredniości doświadczenia”.

Do udziału w projekcie zaproszeni zostali artyści wizualni oraz przedstawiciele środowiska naukowego, m.in. wykładowcy Katedry Przemysłów Kreatywnych WSG. Jego integralną częścią jest wystawa z udziałem: Kingi Eliasz, Ewy Gordon, Marty Ipczyńskiej, Anny Koli, Jolanty Kuszaj, Violi Kuś, Danuty Michałowskiej, Marka Noniewicza, Jarosława Nowaka, Marty Rosenthal, Stanisława Stasiulewicza, Łukasza Ułanowskiego.

Wystawa służy wzajemnej wymianie myśli oraz doświadczeń. To forma twórczej rozmowy, której tematem przewodnim jest H2O.

/ Agnieszka Ługowska
Marta Rosenthal

Jarosław Nowak, Akt Misterium, 2016, akwatinta

wernisaż 18 lipca, wtorek, godz. 18.00, Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Królowej Jadwigi 14 / wystawa czynna do 10 września (wtorek-piątek 11.00-17.00, sobota 10.00-14.00) / wstęp wolny

Organizatorzy: Muzeum Fotografii przy WSG, Katedra Przemysłów Kreatywnych

Partner: Szlak Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O w Bydgoszczy

Kuratorka: Marta Rosenthal

Wystawa Miasto – Ludzie – H2O realizowana jest w ramach projektu wystawienniczego MIASTO – LUDZIE – MUZEUM Oddziału Kujawsko-Pomorskiego Stowarzyszenia Muzealników Polskich i muzeów województwa kujawsko-pomorskiego, nad którym patronat honorowy objął Wojewoda Kujawsko-Pomorski Mikołaj Bogdanowicz.

Kursy i szkolenia
Uniwersytet Trzeciego Wieku
Centrum Projektów Edukacyjnych
Studia podyplomowe
MBA
Studia I i II stopnia